Çfarë duhet bërë dhe çfarë jo për të zgjidhur problemin e ndryshimeve klimatike

3 Gusht 2022, 14:35, Blog Kevin Trenberth

Çfarë duhet bërë dhe çfarë jo për të

Kur politikanët flasin për arritjen e objektivit për zero emetime të gazrave të dëmshme në atmosferë, ata mbështeten shpesh te pemët ose teknologjia, që mund të heqë nga ajri dioksidin e karbonit, CO2. Por ajo që lënë pa përmendur, është se sa do të kushtonin këto projekte apo gjeoinxhinieri, që do ta lejojnë botën të vazhdojë të përdorë lëndë djegëse fosile.

Ka shumë propozime për heqjen e dioksidit të karbonit të tepërt nga atmosfera. Por shumica e tyre kanë dallime të vogla nga njëra-tjetra, në një kohë që përqendrimet e dioksidit të karbonit në atmosferë kanë vazhduar të rriten pa pushim, madje edhe gjatë pandemisë.

Unë jam marrë me ndryshimet klimatike për më shumë se 4 dekada. Siç është vërtetuar tashmë, klima globale po ndryshon dhe ky ndryshim është shkaktuar nga aktivitetet njerëzore. Kur lëndët djegëse fosile përdoren për të prodhuar energji ose në transport, ato çlirojnë dioksid karboni, një gaz serrë që është shkaku kryesor i ngrohjes globale.

Dioksidi i karbonit qëndron në atmosferë për shekuj me radhë. Ndërsa shtohet më shumë dioksid karboni, përqendrimi i tij në rritje vepron si një batanije, duke e bllokuar energjinë pranë sipërfaqes së Tokës, që përndryshe do të shpërndahej në hapësirë.

Kur sasia e energjisë që vjen nga Dielli, e tejkalon sasinë e energjisë që rrezatohet sërish në hapësirë, klima mbinxehet. Një pjesë e kësaj energjie rrit temperaturat, duke rritur avullimin e deteve dhe oqeaneve dhe sjell më shumë stuhi dhe shira.

Çfarë duhet bërë dhe çfarë jo për të

Për shkak të këtyre ndryshimeve në përbërjen atmosferike, planeti është ngrohur me rreth 1.1 gradë Celsius që nga viti 1880, dhe është në rrugën e duhur për t’u rritur në 1.5 gradë C, që nga Marrëveshja e Parisit është cilësuar si një prag që nuk duhet kapërcyer.

Me ngrohjen globale dhe rritjet graduale të temperaturës, janë shfaqur edhe rritjet e të gjitha llojeve të motit dhe ekstremeve klimatike, nga përmbytjet te thatësirat dhe valët e të nxehtit, që shkaktojnë dëme të mëdha dhe humbje jetësh.

Studimet tregojnë se emetimet globale të dioksidit të karbonit, duhet të zerohen deri nga mesi i këtij shekulli, për të pasur shansin e kufizimit të ngrohjes globale deri në 2 gradë Celcius. Aktualisht, burimi kryesor i CO2 është Kina. Por më shumë peshë kanë emetimet e akumuluara, dhe këtu kryesojnë Shtetet e Bashkuara kryesojnë, të ndjekur nga afër nga Europa, Kina dhe të tjerët.

Çfarë duhet bërë dhe çfarë jo për të

Po çfarë funksionon për ta ngadalësuar ndryshimin e klimës? Shoqëria moderne ka nevojë për energji, por ajo nuk duhet të vijë nga lëndët djegëse fosile. Shumë studime tregojnë se mënyra më efektive për të adresuar problemin e ndryshimeve klimatike është dekarbonizimi i ekonomive të gjitha vende të botës.

Kjo nënkupton një rritje të ndjeshme të përdorimit të energjisë së rinovueshme - impiantet e Diellit dhe erës kushtojnë më pak se ato të karburanteve fosile - dhe përdorimin e makinave elektrike. Fatkeqësisht, kalimi tek burimet e rinovueshme ka qenë i ngadaltë, kryesisht për shkak të infrastrukturës së madhe dhe të shtrenjtë që lidhet me lëndët djegëse fosile, së bashku me sasinë e madhe të dollarëve që mund të blejnë ndikim te politikanët.

Po çfarë nuk funksionon? Këtu përfshihet gjeoinxhinieria, pra kapja dhe ruajtja e karbonit, dhe mbjellja e pemëve. Gjeoinxhinieria nënkupton shpesh “menaxhimin e rrezatimit diellor”, që synon të imitojë një vullkan, dhe të shtojë në stratosferë grimca që e reflektojnë në hapësirë rrezatimin diellor, për të shkaktuar ftohjen e planetit.

Kjo mund të funksionojë pjesërisht, por mund të ketë efekte anësore shqetësuese. Problemi i ngrohjes globale nuk janë rrezet e Diellit, por më shumë rrezatimi infra i kuq i emetuar nga Toka që po bllokon në atmosferë gazrat serrë. Midis rrezatimit diellor hyrës dhe atij dalës, ndodhet i gjithë sistemi i motit dhe klimës dhe cikli hidrologjik.

Ndryshimet e papritura në këto grimca apo shpërndarja e dobët e tyre mund të ketë efekte dramatike. Shpërthimi i fundit i madh vullkanik i malit Pinatubo në vitin 1991, dërgoi në stratosferë aq shumë dioksid squfuri dhe grimca, saqë prodhoi një ftohje të planetit, por solli edhe një pakësim të reshjeve në Tokë.

Çfarë duhet bërë dhe çfarë jo për të

Ajo ngjarje e ftohu tokën më shumë sesa oqeanin, ndaj shirat e sezonit të Musonit u zhvendosën në det të hapur, dhe për një kohë më të gjatë e ngadalësuan ciklin e ujit. Kapja dhe ruajtja e karbonit është hulumtuar dhe provuar për më shumë se një dekadë, por ka një kosto shumë të madhe.

Këtë e bëjnë vetëm disa impiante industriale në SHBA, dhe shumica e tyre përdoret për të përmirësuar shpimet për naftë. Kapja e drejtpërdrejtë e ajrit - teknologji që mund të heqë dioksidin e karbonit nga ajri - është duke u zhvilluar në disa vende. Por ky proces harxhon shumë energji.

Mbjellja e pemëve cilësohet shpesh si një zgjidhje për kompensimin e emetimeve të gazeve serrë nga kompanitë e mëdha. Pemët dhe bimësia thithin dioksid karboni përmes fotosintezës, dhe prodhojnë dru dhe materiale të tjera bimore.

Mbjella e tyre është i lirë. Por pemët nuk janë të përhershme. Gjethet, degët dhe pemët e rrëzuara kalben. Pyjet digjen. Studimet e fundit tregojnë se rreziqet e pemëve nga stresi, zjarret, thatësira dhe insektet me rritjen e temperaturave, do të jenë më të mëdha se sa pritej.

Përkthyer dhe përshtatur nga CNA.al

Lajmet e fundit nga