Festivali Botëror i Arkitekturës/ Projektet më të bukura. Kryeson...
Një urë druri në Kinë, një objekt ruajtjeje arti në Ho...
Jashtë syve, këto fije kërpudhore mikroskopike përshkojnë tokën, njësoj si një internet nëntokësor, duke ndihmuar në lidhjen e bimëve dhe pemëve me njëra-tjetrën.
Ato mund ta përdorin këtë system, nganjëherë i quajtur "rrjeti i gjerë i drurit", për të shkëmbyer ujë, azot, karbon dhe lëndë të tjera ushqyese apo edhe për të marrë paralajmërim paraprak për kërcënimet.
Rrjetet e kërpudhave mikorizale kanë ekzistuar për më shumë se 400 milionë vjet. Dhe sipas ekologut Thomas Crowther, ato veprojnë si një lloj "truri i pyllit" që punon për të mbajtur të gjithë ekosistemin të shëndetshëm.
"Kërpudhat mikorizale janë absolutisht thelbësore për funksionimin e rreth 90% të pemëve në botë. Njëra nuk mund të ekzistonte pa tjetrën," thotë Crowther nga ETH Cyrih, i cili ishte në mesin e një ekipi shkencëtarësh për të zhvilluar hartën e parë globale të rrjetës së gjerë të drurit.
Por si funksionon?
Pemët dhe bimët kanë një marrëdhënie simbiotike me kërpudhat mikorizale që thuren përreth dhe futen në rrënjët e tyre. Bimët kalojnë karbonin nga kërpudhat dhe në këmbim marrin lëndë ushqyese si fosfori dhe azoti që kërpudhat marrin nga toka.
Por përtej kësaj, bimët përdorin gjithashtu këtë rrjet të gjerë nëntokësor të kërpudhave për të ndërvepruar me njëra-tjetrën, duke lëvizur informacionin, lëndët ushqyese, sheqerin dhe ujin te pemët e tjera në sistemin që kanë më shumë nevojë për të.
"Pemët që po luftojnë për lëndë ushqyese shpesh do të përmirësohen nga rrjeti sepse kërpudhat do të rishpërndajnë lëndët ushqyese drejt atyre pemëve që luftojnë ose zonave ku ka pasur shumë dëmtime nga insektet," tha Crowther. "Kjo lidhje është ajo që e mban të gjithë sistemin në funksion."
Kur fidanët lidhen me rrjetin, ata mund të marrin një injeksion të lëndëve ushqyese dhe ujit nga pemët më të pjekura. Kjo i ndihmon ata të rriten dhe të zhvillojnë elasticitet përballë stresit. Pemët që vdesin mund të përdorin gjithashtu rrjetin për të transferuar lëndët ushqyese të tyre te bimët fqinje.
Pemët mund të marrin sinjale paralajmëruese të hershme për kërcënimet nëpërmjet rrjetit nëse një fqinj është nën sulm, për shembull, nga afidet ose vemjet, dhe të prodhojnë paraprakisht kimikate mbrojtëse për t'u mbrojtur nga një sulm.
Kur pemët vdesin, edhe kërpudhat nëntokësore vdesin
Rrjetet mikorizale mbështesin ekosistemet dhe i bëjnë pyjet elastike. Ata janë gjithashtu lavamanë masivë të karbonit, duke mbajtur CO2-in e nxehtësisë të mbyllur nën tokë. Por zgjerimi bujqësor, ndotja nga plehrat kimike dhe shpyllëzimi po i vënë në rrezik këto rrjeta mikrobike.
Sipas OKB-së, rreth 178 milionë hektarë pyje, rreth trefishi i madhësisë së Francës, janë humbur gjatë tre dekadave të fundit. Kur priten pemët, shkatërrohen edhe kërpudhat nën tokë. Studiuesit kanë zbuluar se prerja e drurëve mund të zvogëlojë bollëkun e kërpudhave mikorizale në tokë deri në 95%.
Rritja e temperaturave të lidhura me ndryshimin e klimës mund të shohë gjithashtu kërpudhat që bllokojnë karbonin për periudha më të gjata të zëvendësuara nga një varietet me cikël të shpejtë që "mund të nxisë humbjet e karbonit në atmosferë", sipas Crowther, duke çuar në ngrohje shtesë.
Kërpudhat mikorizale kanë qenë në themel të jetës në Tokë për miliona vjet. Duke prishur rrjetat komplekse që ato formojnë nën këmbët tona, ne po rrezikojmë edhe organizmat nga të cilët varemi për të mbijetuar. DW
Një urë druri në Kinë, një objekt ruajtjeje arti në Ho...
Natyra i ka krijuar trupat tanë në mënyrë perfekte dhe...
Një ditë relaksi në pishinë për një moment është kthye...
Sonte do të keni rastin më të mirë për të parë Hënën m...
Në një plazh të San Diegos janë përjetuar momente pani...
Komediani Pete Davidson, i cili është në një rom...
Shkencëtarët japonezë kanë zbuluar planet për të ndërt...
NASA të martën, më 12 korrik, publikoi edhe disa fotog...
Zbuloni se cilat janë truket më të dobishme dhe që do ...
Ylli mediatik i Pakistanit tashmë është një kec, i cil...
Imazhi i parë nga teleskopi hapësinor James Webb i NAS...
Zakonisht, kur presim flokët kemi parë parukieret t’i ...
Një ortek i madh ka përfshirë malet Tian Shan në Kirg...
Pas pushtimit të Rusisë në Ukrainë, Mc Donald’s u tërh...
NASA zbuloi se teleskopi James Webb do të synojë objekte t...
Në Kinë një 33-vjeçar gjatë vizitës së tij te doktori ...
Julia Forat, 30-vjeçarja nga Gjermania fiton plot 700 ...
Një zbulim i radhës në lidhje me bimët ka shokuar shkencët...
Një foshnje ka lindur me dhëmbë në Spitalin e Përgjith...
Krenaria e Parisit, Kulla Eifel, e cila u ndërtua në vitin...
CNA denoncoi rreth një muaj më parë se zyrtarët e bash...
Mariglen Qato, drejtori i Erion Veliajt, i arrestuar këtë ...
Një qytetare u ankua në Fiks Fare se, pasi bëri një vizitë...
CNA denoncoi dy ditë më parë propagandën e kryebashkiakut ...
Në sitën e vetting-ut ka ngecur një tjetër proku...
Kolegji i Posaçëm i Apelimit ka shkarkuar një tjetër proku...
Pasuritë e gjyqtarëve dhe prokurorëve kaluan në një pr...
Komisioni i Pavarur i Kualifikimit shkarkoi këtë të hënë n...
Policia ka dalë me një njoftim zyrtar në lidhje me atentat...
Në zbatim të ligjit Nr. 10 192, datë 03.12.2009, “Për Para...
Avokati Andrea Zotaj, pjesë e Dhomës së Avokatisë në Gjiro...
Një apartament është përfshirë nga flakët pasditen e kësaj...
Ditën e premte vendi ynë do të vijojë të ndikohet nga kush...
Ditën e enjte vendi ynë do të vijojë të ndikohet nga kusht...
Institucionet e menaxhimit të shëndetit publik u vunë ...
Për ditën e mërkurë vendi ynë do të vijojë të jetë nën...
Një tërmet me magnitudë 5.9 e shkallës Rihter ka godit...
Ish-senatori amerikan Joe Lieberman, i cili ishte shumë pr...
Nju Jork – Ish Presidenti Donald Trump kritikoi të mërkurë...
Për herë të parë prej 27 vjetësh, qeveria e Shteteve të Ba...
Mbrëmjen e kësaj të mërkure është transmetuar premiera “Ti...
"Mësonjëtorja e dytë Shqipe" pas Korçës është hapur në Pog...
Berti ka qënë shoku im më i mirë. Edhe më i ngushtë paçka ...
Gjergji ka konkuruar në një nga festivalet të këngës së le...
Sot, më 29 mars 2024, në tregun valutor, dollari amerikan ...
Kredia e re për ekonominë u rrit me ritme të larta edh...
Muaji shkurt nuk ka qenë i mbarë për kursimet e depozituar...
Programi i “Transportit Hekurudhor” kishte 4.1 miliard...