E fundit!

18:32 POLITICS

Rama warns of the arrest of Artan Lame and his subordinates?

For the umpteenth time, Prime Minister Edi Rama threw ...

Ku hahet mirë në Pogradec

2022-11-13 19:11:00, Kulturë Kreshnik Mersinllari

Taverna Koço

Tava e koranit e Elivertës, shpretka dhe rakia e Koços, lakrori i Mirandës, pula e recetës së gjyshe Afrovitit dhe kulaçi i gjyshit Furrxhi

(Në Tushemisht te ?Taverna Koço?)

- Po tjetër ku hahet mirë në Pogradec? Na shkruajnë miq në inbox, si për të na thënë se e harruam fare rubrikën.Por, jo! Sot do të shkojmë në fshatin turistik të Tushemishtit, 5.8 kilometra nga Pogradeci.

Në fshat na thonë se po të doni një histori të vjetër të traditës së gatimit do e gjejmë të Koço. Edhe Taverna që është ngritur mban emrin e tij, ?Taverna Koço?.

Nisi si një vend-gatimi për shoqërinë e peshkatarëve të Tushemishtit. ?Sot kemi dalë mirë me peshk e bollëk, hajdeni të mblidhemi te Koço, pjekim ndonjë peshk e pimë edhe verë? thoshin midis shokësh peshkatarët e Tushemishtit pasi dilnin me varkat nga gjoli. Koço merrej me peshkim, por edhe vazhdonte traditën e prodhimit të verës , me qilarin të shtëpiza e fshatit.

Kështu i ka fillimet ky lokal fshati i viteve 90?-91?.

Shpejt u hap fjala se peshkun e freskët e gjejmë te Koço. Turistët e parë ishin miqtë e Koços nga Korça. Ata kalonin pushimet në Tushemisht dhe vaktet i hanin te ky lokal i vogël fshati. Lokali funksiononte vetëm gjatë verës, periudhën e dimrit ai mbyllej, për turistët, se për shoqërinë e peshkatarëve ishte gjithmonë hapur.

Lokali filloi të frekuentohej edhe nga njerëz të rendësishëm të kohës, punojës të lartë të shtetit vinin nga Tirana për Koranin apo belushkën e freskët. Kështu ishte edhe rasti i Qemal Minxhozit, asokohe ambassador në Danimarkë. Ai rikthehet një ditë te Koço me turistë danezë të cilëve u kishte folur për gatimin dhe fshatin e bukur. Këtu lokali i vogël i fshatit filloi të merrtë përmasat e një restoranti .

Bujtina e fjetjes (Vila Ndrio) 160 vjeçare dhe ?Zonja nga Qyteti?

Ardhja e turistëve të huaj, por edhe atyre nga Tirana, Durrësi kërkonte edhe dhoma fjetjeje. Koços i lindi nevoja të lëshonte dhomat e shtëpisë për turistët. Jo me kushte të mira asokohe, lëshoheshin 8 dhomat. Nëse keni parë filmin Zonja nga Qyteti, që u xhirua në Tushemisht, vila është ajo ku i zoti i shtëpisë nxjerr bostanin nga burimi dhe në një tepsi e çan për vajzat. (te fotot kemi hedhur fragmente nga shtëpia Vila Ndrio). Vila e ka ruajtur infrastukturën gati 160 vjeçare.Ashtu vazhdon, me 8 dhoma, me oborrin karakteristik të shtëpive të fshatit turistik, por edhe burimin brenda oborrit, një burim me ujë të pisjhëm që vjen që nga Prespa. Do ta gjeni edhe sot!

Qershia mbi tortë, ushqimet e veçanta

Si fillim do pyesni ku i marrin produktet? Sigurisht, janë të zonës. Korani nga liqeni , belushka, krapi, etj sigurisht të gjolit. Pulat nga qymezi, me recetë të lënë trashëgimi nga gjyshja, Afroviti. Bulmeti, nga banorë të fshatrave përreth, Peshkëpia apo Zagorçani. Nga këto fshatra meret edhe patatja e shumë dëshiruar për fëmijët. Edhe mishi gatuhet vetëm i zonës, viçi, brinjët, apo edhe shpretka e famshme e mbushur, që do t?ua përshkruajmë më poshtë. Perimet e sezonit janë aty, te bahçja e Tavernës.

Tava e koranit, specialiteti i Elit (bashkëshortes së Koços)

Le të flasim pak për specialistetet. Te ?Taverna Koço?, kryesorja është tava e koranit. Në përbërje të saj ka qepë, speca ose piperka siç i thotë Eliverta, bashkëshortja e Koços, kur recetën ua tregon kurreshtarëve. Tava ka edhe karrota, domate, erëza , vaj ulliri dhe një ingridient sekret qe nuk e tregon asnjeherë Eli.

Pula e fshatit sipas recetës së gjyshes

Këndezi ose pula e shtëpisë, siç edhe e ka gatuar gjyshja Afroviti dikur, edhe sot ka të njëjtën recetë. Mielli kaurdiset me gjalpë, hudhra. Hollohet me pak ujë I hidhet piper I kuq dhe më pas futet në furrë bashkë me këndezin që edhe më parë i jepet një pjekje. Në të njëjtën mënyrë gatuhet edhe gjuza, shpendi i egër i liqenit.

Shpretka e mbushur e Koços

Mban emrin e Koços sepse është një nga ato gatimet që i përgatit Koço. Ajo është shpretkë viçi e mbushur me mish të grirë , gjendra, pak qepë, kaçkavall, vezë dhe erëza.

Lakrori i saçit nga duart e Mirandës

Miranda është specialistja e lakrorit të saçit. Është një zonjë nga Starova që prej 8 vitesh punon në kuzhinën e Tavernës dhe që është bërë pjesë familjes na tregojnë. Lakrori i saçit është një gatim shqiptar e i zakonshëm tradicional bërë nga brumi dhe i mbushur me përbërës të ndryshëme që janë nga perime ose mish të ndryshëm. Kryesisht gatim i zonës së Korçës, por që edhe në Pogradec e qajnë.

Petullat e kollozhegut

Si traditë në shtëpitë e pogradecarëve bëheshin në Janar, ky muaj quhet edhe muaji i kollozhegut, sipas të vjetërve. Por te Taverna Koço nuk mungon asnjë ditë. Meret brumë i hollë prej gruri, derdhet në plloçë ose në tepsi të nxehtë e piqety sa merr formën e petës. Petat shtrohen në tepsi i hidhen hudhra, e djathëe pastaj piqet në saç.

Kulaçi më i mirë është te Koço

Themi më i mirë se skishte si të ndodhte ndryshe. Në fotot më poshte kemi postuar edhe disa të një zotërie. Është Todi, babai i Koços, furxhi me profesion. Ai u ka lënë traditë edhe recetën e kulaçit. Përgatitet me me miell gruri të ngjeshur me ujë të vakët, soda përdoret për të siguruar fryrjen. Brumi punohet shumë dhe piqet në furrë. Kurt a hani kulaçin kujtoni edhe këtë traditë të Pogradecit,?Kulaçi bëhej kur vinin miq apo kur nusja shkonte tek prindërit. Në fshat, familjet e mëdha kishin furrat e tyre, ku nusja që kishte radhëne gatimit, bënte bukë për 2-3 ditë. Në qytet, familjet I çonion kulaçët për të pjekur në furrë me tepsi?.

Ehh? Rakia e Koços!

Familja Ndrio njihet në Pogradec e veçanërisht në Tushemisht për prodhimin e verës dhe rakisë. Madje Koço , i apasionuar pas kësaj tradite të hershme, ofron edhe rakinë e tij. ?Rakia e Muskat Kanellë?, apo ?Perla?. Mos lini pa shijuar edhe verën e shtëpisë.

Të shëtitës mbi liqen dhe të hash edhe drekën

Taverna ka vendosur në dispozicion të klientëve edhe dy varka ku në kohë të mirë, veçanërisht gjatë verës, mund ta shtrosh tavolinën në varkë. Teksa shijon, mund edhe të soditësh gjiret në afërsi të doganës, mes kallamishteve, të vendosesh përballë Shën Naumit, apo të njihesh edhe me kishën e Najazmës dhe burimet aty. Mund të kërkoni edhe guidë në fshat, djali i Koços, Todiani, është menaxheri i Tavernës, por me profesion e shkollim trashëgiminë kulturore mund t?u sugjerojë vende me rendësi që nuk i keni parë në fshatin turistik të Tushemishtit.