LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

What will happen if the elections in Turkey are won by the opposition?

2023-04-17 08:31:00, Blog Steven A.Cook
What will happen if the elections in Turkey are won by the opposition?
Illustrative photo

During the 2018 presidential election campaign in Turkey, the New York Times published an editorial expressing open support for President Recep Tayyip Erdogan's opponent at the time, Muharrem Inçe. But after reading a few paragraphs, it was quite clear that the "Times" editors knew they didn't like Erdogan, but had very little information about Inçe and his views.

And so it is with Kemal Kilicdaroglu, the leader of the Republican People's Party (CHP), the consensus candidate of the 6-party coalition to challenge Erdogan for the Turkish presidency on May 14. With only 1 month left before the elections, Kilicdaroglu is between 7-10 percent ahead in the polls.

And yet it is hard to believe that Erdogan will lose. This is probably a lack of imagination. But the fact is that he has been in power - first as prime minister and then as president - since 2003. Erdogan and his Justice and Development Party (AKP) have purged, bent and molded to their will the political institutions in place to ensure the longest possible stay in power.

The Turkish president has used the state apparatus to weaken his opponents, and most of the once dynamic media now side with the government. The judiciary, once a pillar of the secular nationalist establishment, is now the property of AKP supporters.

Erdogan has completely changed the command of the Turkish army, which was previously loyal only to the principles of Mustafa Kemal Ataturk, the founder of modern Turkey. Under these circumstances, it seems that only the hand of God can remove Erdogan. And maybe the February 6 earthquake was like that.

But what would Kilicdaroglu's victory mean for Turkish domestic and foreign policy? Some Turkish and Western analysts believe that Turkey can once again be democratic, prosperous, ready to pursue the reforms required to join the European Union, and more closely tied to its NATO allies.

There is no doubt that millions of Turks will breathe a sigh of relief if Erdogan is defeated and relinquishes his post. But it is unlikely that Turkey will return to a past that never existed. It is hard to say what Kilicdaroglu and his partners believe or how they will govern.

The Nation Alliance (also known as the "Table of Six") led by Kilicdaroglu is an ideologically diverse coalition, united only by a common hatred of Erdogan. In addition to Kilicdaroglu's CHP, which is positioned in the center-left/social democratic and nationalist space, the alliance includes an offshoot of Turkey's right-wing nationalists called the Good Party; two center-right parties led by AKP defectors Ali Babacan and Ahmet Davutoglu, and another center-right grouping, the Democratic Party.

Anëtare tjetër e koalicionit është partia konservatore nacionaliste fetare Felicity, e cila, së bashku me AKP-në, u krijua në vitin 2001, kohë kur nxori jashtë ligjit një tjetër parti islamike. Përveç opozitës ndaj Erdogan dhe AKP-së, thelbi i apelit të aleancës opozitare ndaj turqve është vendosmëria për t’u distancuar nga “presidenca ekzekutive” që bëri Erdogan 6 vjet më parë, e cila ia shtoi shumë kompetencat, në favor të asaj që Aleanca e Kombit e quan “sistemi parlamentar i forcuar”.

Por realizimi i ndryshimeve thelbësore në institucionet politike të Turqisë, nuk do të jetë aq i lehtë sa “zbatimi urgjent i amendamenteve kushtetuese dhe legjislative” siç premtojnë Kiliçdaroglu dhe aleatët e tij. AKP ka shpenzuar 20 vjet për të abuzuar me institucionet politike të Turqisë për përfitimet e saj të ngushta.

Pasi kanë kapur shtetin, as drejtuesit e partisë dhe as aktivistët e tyre në të gjithë burokracinë dhe gjyqësorin turk, nuk ka gjasa të dorëzohen kaq shpejt. Dhe kjo e vendos vendin para një sfide shumë të madhe, në të cilën ose Aleanca e Kombit i ka rritur shumë pritshmëritë duke e detyruar atë të tërhiqet dhe të paguajë një çmim të lartë politik, ose që liderët e rinj të Turqisë të largojnë nga administrata aktivistët e AKP-së për të bërë të mundur transformimin që kërkon aleanca.

Këto sjellje nuk janë të paprecedentë në politikën turke. Dekadat e fundit, turqve u janë rritur shpresat për anëtarësimin në BE. Ekonomia ka pësuar rritje, por shpresat e tyre për të hyrë në union janë shuar. Sepse Turqia ka pasur jo pak destabilitet politik në fund të viteve 1990. Sot spastrimet tani janë bërë një tipar i zakonshëm politikës turke. Në shkurtin e 1997, ushtria bëri disa “rekomandime” për qeverinë, duke kërkuar spastrimin e pasuesve të njërës prej partive paraardhëse të AKP-së nga postet qeveritare.

Dhe ka pasur një spastrim të vazhdueshëm që nga viti 2014, kur AKP filloi pastrimin e burokracisë nga partnerët e saj të dikurshëm në lëvizjen Guleniste, ose Hizmet. Siç u tha që në fillim, është e vështirë të dihet saktësisht se çfarë beson Kiliçdaroglu. Por gjatë rolit si udhëheqës i opozitës kryesore, ai e ka pozicionuar veten si një politikan dhe si demokrat i përgjegjshëm përballë një autokrati si Erdogan.

Por nga ana tjetër, disa anëtarë të partisë kanë qenë kritikë ndaj punës së brendshme të CHP-së për mungesën e dukshme të demokracisë. Po ashtu mënyra se si e imponoi veten në Aleancën e Kombit si një kandidat i saj presidencial, pavarësisht se ishte më i dobëti nga konkurrentët e tjerë, ngre pikëpyetje mbi kredencialet e tij demokratike.

Si mund të jenë turqit të sigurt se, pasi të ngjitet në presidencë, Kiliçdaroglu do të dëshirojë të heqë dorë nga kompetencat e presidencës ekzekutive? Tek e fundit, politikanët në përgjithësi pëlqejnë të grumbullojnë pushtet, dhe jo të heqin dorë nga një pjesë e tij.

Për më tepër, presidenti i ri turk ka të ngjarë të përballet me një opozitë të egër dhe hakmarrëse të vendosur të bëjnë çmos që ai të dështojë. Ndaj presidenca ekzekutive do të ishte një avantazh në një luftë të ashpër politike me AKP-në dhe partneren e saj në koalicion, Partinë e Lëvizjes Nacionaliste.

Edhe nëse Kiliçdaroglu mund të dëshirojë të mbajë premtimin e Aleancës Kombëtare për të hequr presidencën ekzekutive, nuk ka asnjë garanci se do të bien dakord 2 zëvendësit e tij ambiciozë Ekrem Imamoglu dhe Mansur Javash. Si kryebashkiak i Stambollit, Imamoglu ka vepruar ndonjëherë në një mënyrë të lartë të ngjashme me rivalin e tij politik Erdogan.

Si Imamoglu ashtu edhe Javash, i cili është kryebashkiaku i Ankarasë, janë politikanë të aftë dhe të suksesshëm, por a janë ata demokratë? Ndoshta. Shumë njerëz (përfshirë edhe mua) besonin dikur se Erdogan ishte një reformator, por gjërat shkuan ndryshe. Edhe për çështje të tjera të mëdha, Aleanca e Kombit nuk ngjall shumë besim.

For example, it promises to "strengthen freedom of thought and expression". But it remains unclear whether this new liberal opening will extend to Kurdish nationalists and Gülenists. For this, the alliance is silent. Meanwhile, regarding a delicate issue like the Kurdish one, Kilicdaroglu has had a changed positive attitude, but it does not seem that there is any creative political solution.

Note: Steven A. Cook, "Eni Enrico Mattei" senior fellow for Middle East and African studies at the Council on Foreign Relations./ Adapted from CNA.al

Lajmet e fundit nga